Psychologiczne aspekty podejmowania aktywności tanecznej na przykładzie tańca orientalnego

Anna Bąk

Celem proponowanej pracy doktorskiej jest stworzenie psychologicznej charakterystyki tancerek orientalnych, zajmujących się tą dyscypliną półprofesjonalnie. Przedstawicielki tej grupy podejmują rywalizację sceniczną, łącząc ją z pozatanecznym życiem zawodowym, które pozostaje ich głównym źródłem utrzymania.

Przyjęta perspektywa wykracza poza dotychczasowe ujęcia psychologii tańca, zgodnie z którymi bada się profesjonalnych tancerzy, głównie baletowych (Taylor i Taylor, 1995) lub towarzyskich (Jakubiec i Sękowski, 2007), aktywność fizyczną dzieci i młodzieży (Buckroyd, 2000) lub terapeutyczne zastosowanie ruchu ciała (Brudnowska i Cylkowska-Nowak, 2008; Graczykowska, 2007). Badacze najczęściej szukają informacji w obszarach zachowań patologicznych, takich jak zaburzenia odżywiania lub stosowanie używek (Gvion, 2008), bądź starają się odpowiedzieć na pytania z zakresu motywowania młodych ludzi do udziału w zajęciach wychowania fizycznego (Buckroyd, 2000; Gardner, Komesaroff i Fensham, 2008).

Przedstawiany projekt skupia się na kobietach, które dobrowolnie wybierają taniec jako formę spędzania wolnego czasu, włączając go w obszar swoich zainteresowań. Wyniki badań wskazują, że jest to jedna z najczęściej wybieranych przez Polki form aktywności ruchowej (Graczykowska i Sojka-Krawiec, 2009; Maszorek-Szymala, 2009), ponieważ nie wymaga specjalnych kwalifikacji ani wyposażenia, jest natomiast odpowiedzią na stresy codziennego życia (Kulesza, 2000). Efekty aktywności fizycznej, na jakie wskazują kobiety to głównie poprawa kondycji, spadek wagi oraz poprawa samopoczucia (Maszorek-Szymala, 2009). Dla kobiet w wieku senioralnym wysiłek jest przede wszystkim szansą na przyjemne spędzenie czasu wolnego, poznanie nowych ludzi oraz oderwanie się od codziennych obowiązków (Koprowiak i Nowak, 2009).

Wyniki realizowanych badań powinny umożliwić stworzenie psychologicznej charakterystyki kobiet, które rozpoczynają aktywność taneczną jako dorosłe osoby. Analizy motywacji tancerek będą cennym źródłem danych o motywach podejmowania przez nie rywalizacji sportowej oraz kontynuowaniu jej wraz z upływem czasu. Projekt dostarczy informacji o zależności między tańcem a samooceną kobiet, co pozwoli zweryfikować opinię o pozytywnym związku tańca orientalnego z oceną siebie (Chrisiok, 2011). Przeprowadzone badania pozwolą również odnieść aspekty osobowości tancerek do specyfiki stylu tanecznego, który wybrały. Zebrane dane poszerzą wiedzę z zakresu psychologii sportu w dziedzinie tańca, wypełniając równocześnie lukę w badaniach nad zawodnikami półprofesjonalnymi (por. Parzelski i Nowak, 2006).

Uzyskane wyniki będą pomocne przy konstruowaniu programów mających na celu promowanie zdrowego trybu życia, pozwolą skuteczniej kształtować ofertę zajęć tanecznych dla Polek. Zastosowanie podejścia longitudinalnego dostarczy informacji o zmianach, jakie następują w zakresie motywacji i samooceny u kobiet, które podejmują się tanecznej rywalizacji sportowej. Wnioski będą z pewnością przydatne zarówno dla nauczycieli wychowania fizycznego, jak i dla trenerów, którzy mają pod swoją opieką zawodniczki.

Istotnym wymiernym efektem realizacji projektu będzie przygotowanie narzędzia do badania Motywacji do Aktywności Tanecznej (MAT), które uwzględnia specyfikę tańca jako jednej z dyscyplin sportu. Kwestionariusz ten będzie z pewnością przydatny dla psychologów sportu, pracujących z tancerzami, jak również dla trenerów i zawodników specjalizujących się w tej dziedzinie.